ΤΖΑΚΙ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

Η ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ

Η προσκύνηση των Μάγων, έργο αγνώστου,

18^ος  αι. (;),  αυγοτέμπερα σε ξύλο με προετοι-

μασία, από τη Συλλογή Ν. Κολυβά, στο Μουσείο

Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων

      

[Η ευχετήρια κάρτα του φίλου Γιώργου Μύαρη]

ΘΕΟΔΡΟΜΟΝ ΑΣΤΕΡΑ ΘΕΩΡΗΣΑΝΤΕΣ ΜΑΓΟΙ

            Κι ἀνάμεσά τους τὸ πιὸ εὐγενικὸ καὶ ὡραῖο

                   Τὸ τριανταφυλλὶ ἄλογο διακρίνεις.

Ο Θεοδόσης Νικολάου γνωριζόταν με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο από τα φοιτητικά τους χρόνια και αργότερα του είχε ζητήσει να φιλοτεχνεί τις Χριστουγεννιάτικες ευχετήριες κάρτες του, πράγμα που δεν αρνήθηκε. Στο αρχείο μου υπάρχουν δέκα παρόμοιες κάρτες, πάντα με την ωραιότατη βυζαντινίζουσα γραφή του αείμνηστου φίλου και Δασκάλου μου Θεοδόση Νικολάου.

Για τις Χριστουγεννιάτικες ευχές μου έχω επιλέξει μια από αυτές, τους ΜΑΓΟΥΣ, από τοιχογραφία του  ΙΕ΄ αιώνος εις το Καθολικόν της Ιεράς Μονής Αγίου Νεοφύτου. 

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΤΟΝ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ ΧΡΟΝΟ 2012

ΚΑΙ ΝΑ ΣΑΣ ΧΑΡΙΖΕΙ ΜΟΝΟ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

  

Το ποίημα πιο κάτω, είναι το Β΄μέρος από την ποιητική σύνθεση του Θ.Ν

                   Οι διαλογισμοί του Αγίου Λαζάρου

(Εικόνες, ποιήματα, Κύπρος 1988, σελ.16)

ΘΥΜΑΜΑΙ... [4]

Τα Γραμματόσημα 

και οι Φάκελοι Πρώτης Ημέρας κυκλοφορίας 

των Χριστουγέννων του 1987

Από το γραφείο μου, στη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, στον ημιόροφο, μπορούσα να «ελέγχω» όλο το ισόγειο. Στο ίδιο κτήριο στεγαζόταν και το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου και κάποτε βλέπαμε πνευματικούς ανθρώπους που έρχονταν στην  τράπεζα για κάποιες εργασίες τους. Ερχόταν πολύ συχνά ο γιατρός Κύπρος Χρυσάνθης που μας έφερνε τα τεύχη της «Πνευματικής Κύπρου». Καθόταν δίπλα στον εκτυπωτή και η πρώτη του κουβέντα ήταν «για πάτησε κανένα κουμπάκι βρε Νίκο, να δούμε αν θα μας τυπώσει κανένα διήγημα αυτό εδώ το μηχάνημα». Το μηχάνημα όμως, τον ικανοποίησε μόνο μερικές φορές, μια κι εγώ ήμουν και παραμένω πάντα ολιγογράφος. Ένιωθα όμως, πολύ μεγάλη χαρά που έβλεπα τα πρώτα μου διηγήματά να δημοσιεύονται. 

Κάποια μέρα λοιπόν, είδα ν΄ανεβαίνει από τη σκάλα που ήταν ακριβώς απέναντι μου, ένας κύριος που περπατούσε κάπως άτσαλα και παράξενα και ερχόταν αγκομαχώντας προς το μέρος μου. Με πλησίασε και κατάλαβα ότι έψαχνε να βρει εμένα. Του είπα να καθίσει και το έκανε αμέσως, γιατί φαινόταν να είναι πολύ κουρασμένος. Ήταν ο αείμνηστος Πεύκιος Γεωργιάδης, αρχιτέκτονας και αργότερα επιτυχημένος Υπουργός Παιδείας της Κυβέρνησης του Τάσσου Παπαδόπουλου. Τις προηγούμενες μέρες, με εντολή του Υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων Ρόη Νικολαΐδη, που ήταν μεγάλος φιλοτελιστής -δεν βρίσκεται τώρα στη ζωή- χειρογράφησα με βυζαντινίζουσα γραφή τρία μικρά κείμενα που μου έδωσαν, για να χρησιμοποιηθούν σε φακέλους Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας των χριστουγενιάτικων γραμματοσήμων. Όταν μου τηλεφώνησαν από το Υπουργείο για το θέμα αυτό, εγώ τους μίλησα για τον φίλο και Δάσκαλό μου Θεοδόση Νικολάου του οποίου την περίφημη γραφή κανένας δεν μπόρεσε ούτε θα μπορέσει να υπερβεί. Αμέσως όμως, με αποστόμωσαν λέγοντας μου ότι αυτός τούς είχε παραπέμψει κοντά μου. Δεν μπορούσα να αρνηθώ, τα ετοίμασα από το ίδιο κιόλας βράδυ και την άλλη μέρα τους τα έστειλα.

Ο Πεύκιος Γεωργιάδης, ήρθε στο γραφείο μου για να μου μεταφέρει τις ευχαριστίες του Υπουργού για την άμεση ανταπόκρισή μου αλλά κυρίως για να πάρει τη γνώμη μου για το χρώμα των τίτλων επάνω στους φακέλους. Τον εκοίταζα σα χαζός. Δεν το πίστευα. Σκέφτηκα πως δεν μπορεί να χαθεί αυτός ο τόπος όσο υπάρχουν άνθρωποι σαν κι αυτόν που είχα μπροστά μου που ενδιαφέρονται για πράγματα που οι πολλοί τα θεωρούν ασήμαντα και άχρηστα. Του απάντησα μονολεκτικά «κιννάβαρις». Σηκώθηκε, με χαιρέτισε κι έφυγε. Αργότερα είχα την τιμή να παραλάβω από το χέρι του το κρατικό βραβείο διηγήματος, για το βιβλίο μου «η κόρη του δραγουμάνου».

Τα γραμματόσημα είχε σχεδιάσει ο Άντης Ιωαννίδης, ένας εξαίρετος ζωγράφος, ο πατέρας του τραγουδοποιού Αλκίνοου Ιωαννίδη. Και οι δύο είναι εξαιρετικοί καλλιτέχνες, ο δε Άντης έχει σχεδιάσει δεκάδες κυπριακά γραμματόσημα.  Ίσως τα ωραιότερα γραμματόσημα της Κύπρου. Δεν γνωριζόμαστε, μα κάποτε συναντηθήκαμε σε κάποια εκδήλωση. Βρήκα την ευκαιρία και συστήθηκα ως «ο συγκάτοικός του» στους φακέλους των χριστουγέννων του ΄87 των κυπριακών ταχυδρομείων. Με λύπη μου όμως, διαπίστωσα αμέσως ότι ήταν πάρα πολύ θυμωμένος και μίλησε πολύ άσχημα γι αυτά που έκανα. Όπως κατάλαβα αμέσως, ο Υπουργός είχε απορρίψει μια δική του πρόταση που ο Άντης Ιωαννίδης θεωρούσε ότι ταίριαζε πιο πολύ με τα σχέδια των γραμματοσήμων. Ο Υπουργός επέμενε σε βυζαντινίζουσα γραφή. Δεν γνωρίζω τι είχε προτείνει ο κ. Ιωαννίδης -κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν κάτι πολύ ωραίο- ούτε είχα δεί τα γραμματόσημα πριν γράψω. Κάθε φορά όμως, που θυμάμαι αυτή την ιστορία λυπούμαι για τη στάση που κράτησε απέναντι μου ένας μεγάλος καλλιτέχνης.  

ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ (λεπτομέρεια)

[Φωτογραφία;ΝΝ-Χ]

10.000 PAGE VIEWS

Σας ευχαριστώ για τις επισκέψεις σας

ΣΤΟ ΚΑΛΟ Christopher Hitchens!

Christopher Hitchens

«Είμαστε όλοι αιχμάλωτοι της γνώσης. Η επίγνωση της προδοσίας της Κύπρου και η μελέτη του ιστορικού αυτής της προδοσίας, προκαλούν θλίψη και καταστρέφουν, ίσως για πάντα, τη χαρά της επίσκεψης σε ένα από τα πιο μαγευτικά νησιά του κόσμου. Τίποτα δεν θα μπορέσει πια να αποκαταστήσει τους κατεστραμμένους θησαυρούς, το πένθος των οικογενειών, τα λεηλατημένα χωριά, τα καμένα από τις ναπάλμ δάση και βουνοπλαγιές. Ούτε θα μπορέσει κάτι να μετριάσει τις επιδόσεις των πωρωμένων και σκληρών πολιτικών που αντιμετώπισαν την Κύπρο ως μέσο για να εφαρμόσουν τα άνομα και ματαιόδοξα σχέδιά τους. Όμως, η μοιρολατρία θα αποτελούσε τη χειρότερη προδοσία. Η αποδοχή, η νομιμοποίηση των τετελεσμένων, πρέπει να αποκηρυχθεί. Μια τέτοια απόρριψη έχει αξία πέραν της Κύπρου, δείχνοντας ότι το να συναινέσει κανείς με την αδικία δεν είναι ‘ρεαλισμός’. Από τη στιγμή που η αδικία τεθεί και χαρακτηριστεί ως τέτοια και κατονομαστεί με το σωστό της όνομα, ο συμβιβασμός με αυτήν γίνεται αδύνατος. Είναι γι’ αυτό που κάποιος γράφει για την Κύπρο με θλίψη, αλλά κυρίως –πολύ περισσότερο– με οργή».

Christopher Hitchens, Hostage to History: Cyprus from the Ottomans to Kissinger (London and New York: Verso, 1997).

 Thank you Christopher and may you rest in peace!!!

ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ!!!

ΘΥΜΑΜΑΙ... [3]

Το λάθος

Την περασμένη Κυριακή το Βήμα έδωσε «το Λάθος» του Σαμαράκη, μια αναπαραγωγή από την 66^η έκδοση του Καστανιώτη. Το πήρα γιατί ήθελα να το ξαναδιαβάσω. Η πρώτη φορά που το διάβασα ήταν στις 16  Ιανουαρίου του 1973. Εκείνη την εποχή κάτι είχε αρχίσει να σιγοβράζει στην Αθήνα. Ένας Κύπριος φοιτητής της φυσικομαθηματικής απελάθηκε γιατί είχε καταγγείλει τη νοθεία που είχε γίνει στις πρόσφατες φοιτητικές εκλογές αλλά στη συνέχεια οι συλλήψεις φοιτητών ήταν στην ημερήσια διάταξη. Τον Φεβρουάριο έγινε η κατάληψη της Νομικής Σχολής και κτύπησαν αλύπητα τους φοιτητές. Η Δέσπω -μια φίλη μου- ήρθε στο σπίτι σε λίγο με ανοιγμένο κεφάλι . Δεν μπορούσε να πάει στου Ζωγράφου που έμενε, γιατί υπήρχαν  παντού μπλόκα. Έτσι, κυνηγημένη κατάφερε να ανηφορήσει μέσα από τα στενά  της Μαυρομιχάλη και της Χαριλάου Τρικούπη προς τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, όπως είχαμε κάνει κι εμείς προηγουμένως. Τα επεισόδια γίνονταν όλο και πιο έντονα μέχρι την κορύφωσή τους στις 17 του Νιόβρη.

Πήρα με συγκίνηση από τη βιβλιοθήκη μου την παλιά έκδοση και κοίταξα για λίγο το χαρακτικό στο εξώφυλο. Έκδοση 6^η,. Ελευθερουδάκης. Σχεδόν σαράντα χρόνια, σκέφτηκα. Άνοιξα στην πρώτη σελίδα και τότε έμεινα αποσβολωμένος. Το είχα ξεχάσει εντελώς. Η αφιέρωση του Σαμαράκη:

Στον Νίκο,

 -για μια ανθρωπότητα λιγότερο απάνθρωπη

Με τη φιλία μου

Αντώνης Σαμαράκης

Λάρνακα 11 του Νιόβρη 1981

           

Είχαμε πάει σε μια παραλιακή ταβέρνα της Λάρνακας οι τρεις μας -ο τρίτος ήταν ο Θεοδόσης Νικολάου στον οποίο χρωστώ τη συμμετοχή μου στην παρέα. Δεν είχαμε κέφι γιατί είμαστε επηρεασμένοι από τη συγκλονιστική ιστορία που είχαμε ακούσει  πιο πριν. Ο Σαμαράκης ήθελε να ευθυμίσουμε λίγο. Πίναμε ωραίο κρασάκι με συνοδία κυπριακών μεζέδων και ζήτησε να τραγουδήσουμε κυπριακά τραγούδια. Είμαστε μοναχοί μας νομίζω εκεί. Ξεκίνησε πρώτος με το «έλα κορού να δούμε τα μαύρα σου τα μάθκια». Στη συνέχεια όμως, το ένα τραγούδι έφερνε το άλλο. Φύγαμε  πολύ αργά.

Ο Αντώνης Σαμαράκης, το απόγευμα, στο «Δημητρίειο Πολιτιστικό Κέντρο» διάβασε ένα κείμενο: Εκείνο τον καιρό, ένα παιδάκι στην Ιταλία, είχε πέσει σε μια διάτρηση και αμέσως άρχισε ένας αγώνας για τη διάσωσή του. Όλος ο κόσμος παρακολουθούσε τις απεγνωσμένες προσπάθειες με κομμένη την ανάσα. Δυστυχώς το παιδάκι δεν άντεξε. Άφησε την τελευταία του πνοή εκεί κάτω μέσα στο απόλυτο σκοτάδι. Ο Σαμαράκης είχε συγκλονιστεί από την ιστορία αυτή και έγραψε ένα κείμενο. Δεν γνωρίζω αν έχει δημοσιευτεί. Είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα που έχω γνωρίσει.

Όταν τελείωσε η εκδήλωση τον πλησιάσαμε με τον Θεοδόση Νικολάου και αφού μιλήσαμε για λίγο δέχτηκε την πρόσκλησή μας να έρθει στην παρέα μας στην ταβέρνα. 


[Κείμενο: ΝΝ-Χ]

ΘΥΜΑΜΑΙ... [2]

Ακούγοντας πριν λίγα βράδια από ένα ραδιοφωνάκι την περιγραφή του ιστορικού αγώνα του  ΑΠΟΕΛ με τη ΣΑΧΤΑΡ θυμήθηκα ένα άλλο πολύ παλιό αγώνα. Έχουν κλείσει βέβαια, σαράντα ολόκληρα χρόνια τώρα!

Η ελληνική τηλεόραση έκανε τότε τα πρώτα της βήματα. Και δεν ήταν πολλοί που είχαν τηλεόραση. Στις 2 Ιουνίου λοιπόν, το 1971, έπαιζε ο ΠΑΟ με τον ΑΓΙΑΞ και στο Γουέμπλεϋ είχαν πάει 25000 οπαδοί του ΠΑΟ για να υποστηρίξουν την ομάδα τους. Ο κόσμος έτρεχε στα καφενεία και έξω από κάποια καταστήματα που είχαν τηλεόραση για να δει τον αγώνα. Είχαμε στριμωχτεί κι εμείς κάπου στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, νομίζω στη Σόνια ή στο Imperial, που ήταν τότε ξακουστές καφετέριες.

Η αγωνία ήταν μεγάλη. Τα σχόλια και τα προγνωστικά έδιναν κι έπαιρναν και γενικά υπήρχε ένα κλίμα αισιοδοξίας και χαράς. Γινόταν ένα πανηγύρι. Κάθε τόσο, έπεφτε και η διαφήμιση της ΦΙΞ. Πολλοί δυσανασχετούσαν, μα εγώ εκείνη την ημέρα είχα γίνει διάσημος!!! Το κατάλαβα την άλλη μέρα στο πανεπιστήμιο όταν με πλησίαζαν οι συμφοιτητές μου για να μου πουν ότι με είχαν δει στην τηλεόραση. Στη διαφήμιση εννοούσαν.

Ήμουν ο ένας από τους δύο νεαρούς που έπιναν μπύρα με το κορίτσι τους στη διαφήμιση αλλά ούτε που ήξερα ότι θα προβαλλόταν κι έτσι κάθε φορά που γινόταν διακοπή του αγώνα για διαφημίσεις εγώ γύριζα το κεφάλι αλλού. Ο άλλος νεαρός ήταν ο γιος του κυρίου Ρόκου που είχε κάνει τη διαφήμιση (ΡΟΚΟΣ ΦΙΛΜΣ). Το πώς βρέθηκα μέσα είναι μια άλλη ιστορία. Πάντως αυτή τη διαφήμιση δεν την είδα ποτέ μου. Μου την έχουν μόνο περιγράψει κάποιοι φίλοι μου που έτυχε να τη δουν.

Κάποια μέρα, αργότερα, συναντήθηκα με τον κύριο Ρόκο τυχαία σ΄ένα λεωφορείο και σε κάποια ερώτησή μου, με πληροφόρησε ότι η ΦΙΞ είχε κλείσει. Ήταν η τελευταία της διαφήμιση. Από τότε κάθε φορά που θα τύχει να θυμηθώ διερωτώμαι ... μήπως εγώ έκλεισα τη ΦΙΞ;

Τώρα που τα πάντα είναι στο διαδίκτυο, και υπάρχουν του κόσμου οι παλιές διαφημίσεις πολλές φορές την αναζήτησα στα "ψαχτήρια". Μάταια όμως. Δεν υπάρχει πουθενά... 

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ, ποίημα

Τὰ Πουλιά

Στὸν βράχο τοῦ γιαλοῦ κάθεται ὁ γλάρος

Κι ἀδιάφορα τὸ πέλαγο κοιτᾶ

Μὲ μάτια μισοκοιμισμένα καὶ ξυπνᾶ

Κάθε φορὰ ποὺ ἀρχίζει τὸ τραγοῦδι της

Μιὰ φραγκολίνα ποὺ μετρᾶ ψωμιὰ

Κι ὅλο εἴκοσι τέσσερα τὰ βρίσκει.

Καὶ καθὼς τοῦ ἀρέσουν τὰ πλουμίδια της

Καὶ τ΄ ἄλλα τὰ σημάδια ποὺ ἔχει στὰ φτερά

Πιάνει κι αὐτὸς σκοπὸ καὶ σιγοτραγουδᾶ  

Ἀφτοτζηνάρα τοῦ γιαλοῦ

Τζαὶ σμέρνα τοῦ πελάου

Δὲν σοῦ τὸ λάλουν, μάνα μου

΄Ποὺ λλόου μου φυλάου!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Ἀφτοτζηνάρα: ἡ φραγκολίνα, ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο ἀτταγάς, ἀτταγήν, ἀτταγηνάρα.

Τὸ χαρακτηριστικὸ τατὰ τατὰ τατατὰ κελάηδημα τῆς φραγκολίνας ἔχει ταυτιστεῖ στὴ φαντασία τοῦ λαοῦ μὲ τὴν τραγικὴ ἱστορία  μιᾶς νεαρῆς κοπέλας τὴν ὁποία βασάνιζε ἡ πεθερά της. Μιὰ μέρα ποὺ μόλις εἶχε ξεφουρνίσει τὰ ψωμιά της, κατέφθασε ἡ πεθερά, τὰ μέτρησε καὶ τὰ βρῆκε λιγότερα ἀπὸ τον καθορισμένο ἀριθμό. Ἡ νεαρὴ κοπέλα ἔλεγε ὅτι τὰ ψωμιὰ ἦταν εἴκοσι τέσσερα ἐνῶ ἡ πεθερά της ἐπέμενε ὅτι ἦταν εἴκοσι τρία. Ἡ νύφη ἔλεγε τὴν ἀλήθεια, μὰ ἡ πεθερὰ ἐξοργισμένη τὴν ἅρπαξε καὶ τὴν ἔριξε μέσα στὸν πυρωμένο φοῦρνο. Ὁ Θεός, ποὺ ἔβλεπε τὴ σκηνή, τὴ λυπήθηκε καὶ τὴ μεταμόρφωσε σὲ φραγκολίνα. Ἀπὸ τότε ἡ φραγκολίνα ἀκούγεται νὰ κελαηδᾶ στοὺς ἀγροὺς λυπημένη: «΄Κοστέσσεράπεθερά, ΄κοστέσσεράπεθερά.

ΕΔΩ

▼

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΛΛΟΓΗ

-------------------------------------------------------------------------------

[Από την ανέκδοτη ποιητική συλλογή μου "Διθαλάσσου"]

Ο ΚΑΙΡΟΣ ΞΕΓΕΛΑΣΕ ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

...ΚΕΦΑΛΙ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΣΚΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΣΚΟΥΡΙΑ 2

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΣΚΟΥΡΙΑ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΚΤΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

[Φωτογραφία:ΝΝ-Χ]

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΘΥΜΑΜΑΙ...

1973... 16 Νοεμβρίου ... βράδυ... Είμαστε ακριβώς στην είσοδο του Πολυτεχνείου. Γινόταν έρανος και ο Ανδρέας έβγαλε όλα τα χρήματα που είχε μαζί του -τρία εκατοστάρικα- και τα έρριξε στο κουτί.  Εκείνη τη στιγμή παρατηρήσαμε μια κινητικότητα, κάτι ακούστηκε ... κάτι σαν «έρχονται» ... «φτάνουν» και αμέσως έκλεισε βιαστικά με πάταγο η σιδερένια είσοδος. Βρεθήκαμε απ΄έξω. Κατέβαιναν τα τανκς κι εμείς σε λίγα λεπτά ανηφορίζαμε τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας.  Οι σειρήνες των τανκς μας είχαν τρελλάνει. Παντού πυροβολισμοί και ριπές. Ο κόσμος έτρεχε αλαφιασμένος. Τρέχαμε κι εμείς. Μια στα στενά, μια στη λεωφόρο. Φάνηκε καθαρά ότι είχαν άγριες διαθέσεις. Μας οδηγούσε το ένστικτο πια. Πριν φτάσουμε στον κινηματογράφο «Ζήνα» έπρεπε να περάσουμε απέναντι, γιατί το σπίτι μας ήταν στην οδό Σχινά (μέναμε σ΄ένα διαμέρισμα της αείμνηστης Αριάδνης  Χριστοπούλου που όταν αργότερα έγινε η τούρκικη εισβολή στην Κύπρο, αντί να μας ζητά αύξηση ενοικίου, μας το χαμήλωνε). Μόλις διασταυρώσαμε ακούστηκε μια ριπή πολυβόλου που μας κόλλησε στο γρασίδι πίσω από το περίπτερο.  Γλυστρίσαμε σιγά σιγά προς τους ευκαλύπτους και μέσα στο σκοτάδι πήγαμε σπίτι ... Ποιός κοιμάται όμως, τέτοιες ώρες. Ξημέρωνε 17 του Νιόβρη. Ύστερα μάθαμε και για τον συμφοιτητή μας, τον Ιωαννίδη. Τον είχαν γαζώσει...  

Είπαν ότι αυτή η γενιά -η γενιά του πολυτεχνείου- οδήγησε την Ελλάδα στα χάλια που βρίσκεται σήμερα. Δεν γνωρίζω αν αυτό είναι αλήθεια ή ψέματα και σε πιο βαθμό. Γνωρίζω όμως, πολύ καλά ότι οι σελίδες του Πολυτεχνείου είναι από τις πιο ηρωικές σελίδες αντίστασης. 

Επειδή έζησα τις μέρες εκείνες, είμαι σίγουρος ότι ο ελληνικός λαός  θα βρει τον τρόπο να αντισταθεί ξανά και να παραμείνει όρθιος. Η τυρρανία έχει πολλές μορφές. Όμως, δεν μπορεί να επιζήσει για πολύ. Σε όλες τις εποχές.   

ΚΟΥΡΕΛΛΟΥ

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Νίκος Νικολάου -Χατζημιχαήλ

4 Κικέρωνος, 2028 Λευκωσία, Κύπρος

Τηλ. 99672665 * Ιστοσελίδα:   www.bloglogios.blogspot.com *  email:  nicosnicolaou@cablenet.com.cy

------------------------------------------------------------------------------------------ 

Σήμερα:    Είκοσι οκτώ χρόνια από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Λευκωσία, 15 Νοεμβρίου 2011

Κύριον

Παύλο Παρασκευά

Διευθυντή Πολιτιστικών Υπηρεσιών

Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Λευκωσία.

Αγαπητέ κ. Παρασκευά,

Συμπερίληψη διηγήματός μου σε προγραμματιζόμενη έκδοση δίγλωσσης ανθολογίας διηγήματος

Αναφέρομαι στην επιστολή σας με ημερομηνία 27 Οκτωβρίου 2011 σχετικά με το πιο πάνω θέμα και θέλω να σας πληροφορήσω ότι δεν επιθυμώ να συμπεριληφθεί το διήγημά μου Ως τρέχει ο ήλιος στην εν λόγω ανθολογία.

Η απόφασή μου αυτή δεν έχει καμμιά σχέση με την ανεξάρτητη επιτροπή, την οποία ευχαριστώ για την επιλογή του διηγήματός μου, ούτε φυσικά με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, με τις οποίες πάντα είχα καλή συνεργασία, τη στιγμή μάλιστα που διευθυντής είναι ένας άξιος άνθρωπος των γραμμάτων και πάρα πολύ αγαπητός φίλος.

Δεν έχει επίσης, σχέση με τους συμπατριώτες μας τουρκοκύπριους της λογοτεχνίας, των άλλων τεχνών και τους υπόλοιπους, για τους οποίους όχι μόνο δεν τηρώ εχθρική στάση, αλλά πολλές φορές έχω παραστεί σε ατομικές τους εκδηλώσεις στις ελεύθερες περιοχές και έχω ακόμα αγοράσει και έργα τους.

Τέλος, δεν είμαι γενικά, εναντίον των δίγλωσσων εκδόσεων. Στην προκείμενη όμως, περίπτωση θεωρώ ότι στα δύσκολα χρόνια που περνούμε, με τη μισή μας πατρίδα υπό κατοχή, η δίγλωσση προγραμματιζόμενη έκδοση, το μόνο που θα καταφέρει είναι να ενδυναμώσει τον αποπροσανατολισμό –που σε άλλες περιπτώσεις γίνεται εσκεμμένα- από το πραγματικό πρόβλημα που έχει η πατρίδα μας. Την κατοχή.

Το έχω ξαναπεί ότι με τους τουρκοκύπριους δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Γιατί σώνει και καλά «να τα βρούμε;». Επιτέλους τι θα βρούμε; Τι είναι αυτό που επίμονα αναζητούμε;

Από το 1974 επαναλαμβάνουμε τις ίδιες ιστορίες αγάπης χωρίς αποτέλεσμα. Τι σημασία θα έχει, ή σε τι θα βοηθήσει αν διαβάσουν οι συμπατριώτες μας τουρκοκύπριοι, την ιστορία απόγνωσης και παράνοιας στην οποία έχει φτάσει ο ήρωας του διηγήματος μου που έχει επιλεγεί, τη στιγμή που το μίασμα επάνω στον Πενταδάκτυλο προκαλεί; Τη στιγμή που καθημερινά γίνεται προσπάθεια ακύρωσης της ίδιας της υπόστασής μας;

Ίσως, θα ήταν καλύτερα να μεταφραστεί η ιστορία του ήρωα ενός άλλου διηγήματος μου, κομπολόι από κουκούτσια ελιάς, η ιστορία δηλαδή, των φρικτών βασανιστηρίων που υπέστη από τον τουρκικό στρατό το ΄74 για τριανταεφτά μέρες ο πατέρας μου κάπου στην Καρπασία. Και να μεταφραστεί όχι στα τουρκικά αλλά στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, πορτογαλλικά, ουκρανικά, σουηδικά, ιταλικά, ολλανδικά, αλβανικά, εβραϊκά, εσθονικά,  ινδικά, ισλανδικά, αραβικά, περσικά, λεττονικά, ρωσσικά, λευκορωσσικά, λιθουανικά, ουγγρικά, καταλονικά, σλοβένικα, βουλγάρικα, αφρικάνικα, κορεάτικα, σέρβικα, ιρλανδέζικα, δανέζικα, φινλανδέζικα, κινέζικα, γιαπωνέζικα, πολωνέζικα, εσκιμώικα, εσπεράντο, σουαχίλι και φαρσί. Να μεταφραστεί όχι μόνον το δικό μου διήγημα αλλά και κάθε άλλο διήγημα ελληνοκυπρίου ή τουρκοκυπρίου που καταγγέλλει την Τουρκία συμβάλλοντας έτσι να καθαρίσει από τη μόλυνση η πληγή στον Πενταδάκτυλο. Για να καταγγείλουμε σε όλο τον κόσμο τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας. Για να πούμε σε όλο τον κόσμο, για τις πραγματικά καλές σχέσεις που είχαμε με τους τουρκοκύπριους. Για να καλέσουμε όλο τον κόσμο να πει όχι στο άδικο, όχι στα τετελεσμένα, όχι στην κατοχή.  

Με τιμή

Νίκος Νικολάου –Χατζημιχαήλ

ΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΤΗΣ ΡΟΔΙΑΣ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΑ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΑ

[Φωτογραφίες: ΝΝ-Χ]

ΡΟΔΙ

[Φωτογραφίες: ΝΝ-Χ]

ΦΙΚΑΡΔΟΥ

[Φωτογραφίες: ΝΝ-Χ]

ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΠΟΛΗ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΕΙΣ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΕΙΣ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

Το λιμανάκι της Πάφου

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ, Το λιμανάκι της Πάφου] 

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ, Αντανακλάσεις]

ΨΥΧΟΥΛΕΣ

ΚΟΚΚΙΝΟ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ]

ΚΕΡΑΜΩΤΗ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ, Κεραμωτή, Σεπτ. 2011]

Ο ΣΚΥΛΟΣ ΠΟΥ ΕΒΛΕΠΕ ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΝΑ ΠΕΡΝΟΥΝ

[Φωτογραφίες: ΝΝ-Χ, Κεραμωτή, Σεπτέμβριος 2011]

ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ

[Φωτογραφία: ΝΝ-Χ, κοντά στο υδραγωγείο στην Καβάλα, Σεπτ 2010] 

ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Θεσσαλονίκη 27 Σεπτ 2011, 5 το απόγευμα

[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΝΝ-Χ]

ΕΝΑ ΑΣΠΡΟ ΣΚΥΛΙ, Διήγημα

Νίκος Νικολάου-Χατζημιχαήλ

Ένα άσπρο σκυλί

«Πέντε Pόμεο Mπράβο, Πέντε Pόμεο Μπράβο, εδώ Δέλτα Βίκτωρ Έξι, Δέλτα Βίκτωρ Έξι» επανέλαβε πολλές φορές χωρίς να πάρει απάντηση. «Μα τι έγινε αυτός ο άνθρωπος; Εδώ και δυο μήνες συνεχίζει τη βουβαμάρα του. Μήπως του μίλησα άσχημα; Είπα κάτι που δεν έπρεπε; Αν είχα παρεκτραπεί και ήμουν εκτός κανονισμών, να τους βράσω τέτοιους κανονισμούς. Το γνωρίζω πολύ καλά βέβαια ότι οι πολιτικές συζητήσεις απαγορεύονται αυστηρά, μα πώς μπορεί ένας άνθρωπος να σιωπά όταν η πατρίδα του καίγεται; Ποιος κανονισμός μού απαγορεύει να βρίσω με όλη τη δύναμη της ψυχής μου αυτό το κάθαρμα τον Κίσσιγκ... ―ούτε τ’ όνομά του δεν θέλω να προφέρω―, που έχει καταστρέψει τον τόπο; Όλος ο κόσμος το γνωρίζει, και πολύ καλά μάλιστα, πως αυτός ευθύνεται. Μπορούσε με μια διαταγή του να σταματήσει το κακό, μα δεν το έκαμε. Όχι μόνο δεν το έκαμε, μα βοήθησε κιόλας να ολοκληρωθεί το έγκλημα μια ώρα γρηγορότερα. Όλα ήταν προσχεδιασμένα. Ναι, αυτό το έκτρωμα ευθύνεται για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Aν μπορούσα να τον βρω, θα έπεφτα πάνω του σαν μανιασμένος ταύρος, με τα ίδια μου τα χέρια θα του τύλιγα το λαιμό, θα τον έσφιγγα μέχρι να του κοπεί η αναπνοή, για να βλέπει τον Χάρο με τα γουρλωμένα μάτια του να τον πλησιάζει, να πολτοποιεί τις σάρκες και τα κόκαλά του σε κάθε άγγιγμα, πνιγμένος μέσα σε βρομερή κάπνα από θειάφι, όπως αυτή που σκέπασε το νησί τις μέρες που οι βόμβες έπεφταν χωρίς σταματημό κι έκαιγαν τους ανθρώπους, τα σπίτια, τα δέντρα και τη γη! Έτσι, για να πληρώσει για όλα αυτά, αλλά κυρίως για το θάνατο του γερο-πατέρα μου και των άλλων εφτά, που τους εξανάγκασαν ν’ ανοίξουν οι ίδιοι τον τάφο τους, αφού πρώτα τους βασάνισαν βάναυσα, τα χτήνη!»

Μπήκε στο δωμάτιο η γυναίκα του: «Τι έπαθες, Παύλο; Όλο το απόγευμα φωνάζεις. Έλα έξω να πάρεις λίγη δροσιά».

Έκλεισε το σταθμό κι ακούμπησε στον τοίχο δένοντας τα χέρια πίσω από το κεφάλι του. «Θα έρθω σε λίγο» απάντησε ξερά και βυθίστηκε στις σκέψεις του:

«Αν βγει, θα του ζητήσω συγγνώμη. Σίγουρα, δεν του μίλησα καλά την τελευταία φορά. Στο κάτω κάτω, ο καθένας μπορεί να έχει τις δικές του ιδέες, τις δικές του συνήθειες και τα δικά του προβλήματα. Μα, πάλι, μπορεί να υπάρχει αυτή η απάθεια; Στην πατρίδα μου υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που δεν έχουν συνέλθει από το κακό και υποφέρουν. Έγινε ολόκληρος πόλεμος και σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι. Πού βρίσκει αυτός το κουράγιο να μιλάει μόνο για το σκυλί του! Πόσο έξυπνο σκυλί είναι, τι θα φάει το σκυλί απόψε, πώς θα κοιμηθεί το σκυλί! Ατελείωτες περιγραφές! Και τότε που είχε αρρωστήσει το είχε πάει στον καλύτερο γιατρό, στη Δανία. Γι’ αυτό γίνονται πόλεμοι. Διότι υπάρχουν άνθρωποι που, αντί να νοιάζονται για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο συνάνθρωπός τους, και στο κάτω κάτω αύριο μπορεί να ’ναι και δικά τους, νοιάζονται για τα σκυλιά τους. Όχι, δεν θα ζητήσω συγγνώμη. Θα του πω κατάμουτρα ότι είναι ζώο. Ακούς εκεί... είναι άρρωστο το σκυλί!

«Όχι, όχι, δεν μπορώ. Όχι. Ίσως τον αδικώ. Μήπως συμβαίνει κάτι που δεν μπορώ να καταλάβω; Με είχε ρωτήσει για κάτι άλλο. Ναι, τώρα θυμάμαι. Με ρώτησε αν έχει πολύ φως στην πατρίδα μου, αν έχουν ανθίσει οι αμυγδαλιές της Ασίνου. Του είχα μιλήσει πιο παλιά για τις τοιχογραφίες και τις αμυγδαλιές. Τον προσκάλεσα μάλιστα να επισκεφθεί την πατρίδα μου. Μου είπε μόνο: “πόσο θα ήθελα να δω ανθισμένες αμυγδαλιές!”».

Άνοιξε ξανά το σταθμό κι επανέλαβε το γνωστό σήμα. 

Στη γραμμή μπήκε κάποιος άλλος:

»Εδώ Σιέρα Σέβεν Γιούνιφορμ. Τα σήματά σου καθαρά, Δέλτα Βίκτωρ Έξι. Σε ακούω όλο το απόγευμα να καλείς τον Ρόμεο Μπράβο. Μην προσπαθείς άλλο γιατί δεν θα τον ξανακούσεις ποτέ πια. Έφυγε. Δεν υπάρχει πια. Πρώτα έχασε το σκυλί του, αν θες να μάθεις! Δεν μπορούσε να παρηγορηθεί με τίποτα. Αναστατώθηκε η ζωή του. Δεν μπορούσε πια να κυκλοφορήσει. Αυτό το σκυλί ήταν τα μάτια του. Θα ξέρεις βέβαια πως ήταν τυφλός.

»Δέλτα Βίκτωρ Έξι, μ’ ακούς; 

»Ήταν πολύ άτυχος. Παλαιότερα εργαζόταν στον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου. Το δράμα του άρχισε μια βροχερή απαίσια νύχτα στο αεροδρόμιο. Πυκνή ομίχλη σκέπαζε το δίαυλο προσγείωσης. Κάποιο αεροπλάνο έδινε γύρους χωρίς να μπορεί να βρει τον σωστό προσανατολισμό. Είχε χαμηλώσει πολύ. O Ρόμεο έτρεμε στο χειριστήριο. Η αγωνία ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων. Και ξαφνικά ακούστηκε η έκρηξη. Άφησε τον πύργο ελέγχου κι έτρεξε. Στο αεροπλάνο ήταν κάποιος δικός του. Όταν έφθασε κοντά, αντίκρισε συντρίμμια. Έτρεχε απ’ εδώ κι απ’ εκεί σαν τρελός χωρίς να ξέρει τι να κάνει. Σαν παλαβός έκανε. Σε μια στιγμή άκουσε μια τρομαγμένη φωνή. Πλησίασε. Με δυσκολία άνοιξε τη ζώνη που κρατούσε την κοπέλα στο κάθισμα. Αυτή έκλαιγε συνεχώς. Την πήρε στην αγκαλιά του και προχώρησε στο σκοτάδι. Δεν έκανε πολλά βήματα όμως, έχασε την ισορροπία του, του ξέφυγε το κορίτσι από τα χέρια κι έπεσαν πάνω σ’ ένα σωρό παλιοσίδερα. Ένιωσε να τον καίνε τα μάτια του, μα ήταν αργά πια, δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Ήταν τυφλός.

»Δέλτα Βίκτωρ Έξι, μ’ ακούς; 

»Η κοπέλα σώθηκε ―ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που σώθηκε από το δυστύχημα εκείνο― και αργότερα τον επισκεπτόταν συχνά στο σπίτι του. Της είχε σώσει τη ζωή, γιατί είχε ακολουθήσει κι άλλη έκρηξη εκείνο το βράδυ. Έχασε βέβαια τη δουλειά του, μα βρήκε παρηγοριά σε αυτά εδώ τα μηχανήματα, που έχουμε κι εμείς και μιλούμε με φίλους σε όλο τον κόσμο. Όταν έχασε το σκύλο του όμως, ένα πανέμορφο άσπρο σκυλί, κόντεψε να χάσει τα λογικά του. Έχασε όχι μόνο έναν πιστό φίλο, μα και για δεύτερη φορά τα μάτια του. Δεν μπορούσε να παρηγορηθεί, δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει. Ήταν χαμένος. Μια μέρα που τριγυρνούσε μόνος μέσα στη βροχή και το κρύο έπαθε τη ζημιά. Έπεσε βαριά άρρωστος και μέσα σε μια βδομάδα μάς έφυγε. Μια βδομάδα, ρε φίλε!

»Δέλτα Βίκτωρ Έξι, με ακούς;… Δεν με ακούει! Εγώ φεύγω τώρα. Να τα λέμε. Γεια».

Έμεινε να κοιτάζει τα μηχανήματά του σαν χαζός για κάμποση ώρα, λες και δεν ήθελε να πιστέψει όσα είχε ακούσει πριν.

Κατάφερε να ψελλίσει μόνο σιγανά μπροστά στο μικρόφωνο: «Ρόμεο Μπράβο, Ρόμεο Μπράβο, οι αμυγδαλιές της Ασίνου πάντα ανθίζουν την άνοιξη. Έχει πολύ φως στην πατρίδα μου. Πότε θα ’ρθεις; Σε περιμένω». 

Ποιος ξέρει πόσο μακριά ταξιδεύουν τα ραδιοφωνικά κύματα! Κάπου στο σύμπαν θα υπήρχε ίσως κάποιος αλλιώτικος δέχτης για να πάρει τούτο το μήνυμα. 

Όταν βγήκε στη βεράντα, ένα πανέμορφο άσπρο σκυλί χανόταν πίσω από τα αυτοκίνητα που ήταν παρκαρισμένα δίπλα στις φοινικούδες στην παραλιακή λεωφόρο της Λάρνακας.

*********

[Από τη συλλογή: Νίκος Νικολάου Χατζημιχαήλ, Η κόρη του δραγουμάνου, διηγήματα, Μεταίχμιο 2003]

   

ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ

Ήταν Δεκέμβρης, αλλά δεν θυμάμαι αν ήταν το 1981 ή 1982 ή 1983, ούτε βρήκα μέσα στα χαρτιά μου κάποια διαφωτιστική σχετική ημερομηνία. Πάντως σίγουρα ήταν πριν από το 1985, γιατί τό ΄85 είχα πάρει μετάθεση και μετακομίσαμε στη Λευκωσία. Ένα απόγευμα, είχαμε μια συνηθισμένη επίσκεψη από ένα φίλο μας, τον Παύλο και τη γυναίκα του. Δεν έμειναν όμως, για πολύ γιατί, όπως μου ανέφερε ο Παύλος, είχε προγραμματισμένη «ραδιοερασιτεχνική» συνάντηση [κάτι σαν το facebook, ή το twitter της εποχής εκείνης] με ένα φίλο του από τις βόρειες χώρες που μιλούσε συνέχεια για το σκυλί του, το οποίο αγαπούσε υπερβολικά. Βιαζόταν λοιπόν, να φύγει γιατί ήθελε να μάθει αν ο σκύλος του φίλου του, είχε γίνει καλά, μετά που τον είχε μεταφέρει σε ειδικό γιατρό στη Δανία. Αυτές οι πληροφορίες ήταν αρκετές για μένα για να «κτίσω» επάνω σ΄αυτές ένα φανταστικό διήγημα, πράγμα που έγινε. Χρησιμοποίησα και κάποια στοιχεία από το αεροπορικό δυστύχημα που είχε συμβεί το 1966 σ΄ένα λόφο κοντά στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, κοντά στο στρατόπεδο της 31^ης Μοίρας Καταδρομών που υπηρετούσα τότε. Πραγματικά, έχω συνδέσει τη λέξη «συντρίμια» με το πολύνεκρο εκείνο δυστύχημα. Είχε σωθεί μόνο μια αεροσυνοδός.  Το διήγημα ολοκληρώθηκε την παραμονή των Χριστουγέννων και τοποθετήθηκε στο συρτάρι. Λίγο πριν το καλοκαίρι που ακολούθησε, έξι μήνες μετά δηλαδή, σε μια τηλεφωνική επικοινωνία που είχα με τον Παύλο, μεταξύ άλλων μού είπε: «Θυμάσαι που σου έλεγα για ένα τυφλό φίλο μου; Πέθανε». Έμεινα άναυδος. «Πότε;» ρώτησα αυθόρμητα. «Νομίζω, την παραμονή των Χριστουγέννων» απάντησε. «Έρχομαι να σε συναντήσω» του είπα, και ξεκίνησα με το διήγημά μου υπό μάλης. Σε λίγο ήμουν στο σπίτι του και καθίσαμε στη βεράντα. Του έδωσα το χειρόγραφο κι ενώ το διάβαζε, εγώ κοίταξα αφηρημένα στο δρόμο. Μπροστά στο ανοικτό ξωπόρτι του σπιτιού, καθόταν στα πίσω πόδια και με κοίταζε ένα πανέμορφο άσπρο σκυλί.  Αυθόρμητα σηκώθηκα από τη θέση μου έκπληκτος, μα την ίδια στιγμή, το σκυλί έτρεξε και χάθηκε πίσω από τα αυτοκίνητα της λεωφόρου. Έκανα αρκετό καιρό να ξαναγράψω διήγημα.