ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΔΥΣΕΙ Ο ΗΛΙΟΣ

Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΥΠΑΡΧΕΙ...

...είτε τη βλέπουμε είτε δεν τη βλέπουμε! 

[Εθνικό Πάρκο Αθαλάσσας]

 

ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟΣ, ΕΣ ΑΕΙ

 

Η ΙΘΑΚΗ της ΘΑΛΕΙΑΣ ΤΑΣΟΥ

 

Νίκος Νικολάου Χατζημιχαήλ

Λίγα λόγια για την Ιθάκη 

της Θάλειας Τάσου

από τη συλλογή της Κατάθεση

Εκδόσεις Γερμανός, 2023

Αν η “Ιθάκη” συμβολίζει την προσπάθεια κάποιου ανθρώπου να πραγματοποιήσει ένα όνειρο, ή έναν στόχο επιστροφής στην πατρίδα του, τότε αυτή η επιθυμία πρέπει να είναι πολύ έντονη στην ποιήτρια Θάλεια Τάσου, η οποία τοποθετεί τη δική της Ιθάκη ως πρώτο ποίημα στη συλλογή της με τίτλο Κατάθεση, που κυκλοφορεί κι αυτή, ευπρόσωπη, από τις εκδόσεις Γερμανός, το κυπριακό εκδοτικό δαιμόνιο της Θεσσαλονίκης. Ο τίτλος του ποιήματός της παραπέμπει, βέβαια, στο ποίημα του Καβάφη, αλλά αυτό που την ενδιαφέρει δεν είναι να δώσει την ίδια ιστορία με άλλον τρόπο, αλλά να εκμεταλλευτεί την ίδια τη λέξη, στην οποία ο ποιητής έδωσε τόσο περιεχόμενο και την κατέστησε αυτοδύναμη, για να μας πει με τη δική της οπτική γωνία κάτι διαφορετικό.

Αυτό το διαφορετικό έχει να κάνει με την ίδια την ποιήτρια, η οποία συνδιαλεγόμενη με τον ίδιο τον Οδυσσέα μάς αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία, που αφορούν στο δικό της ταξίδι. Το προσωπικό της αυτό ταξίδι κατορθώνει με τον στίχο της να το κάνει παγκόσμιο ταξίδι. Η Θάλεια γεννήθηκε στον Πάνω Αμίαντο, ένα χωριό που τώρα δεν υπάρχει. Το παλιό μεταλλείο, που υπήρχε εκεί, κατέτρωγε τον τόπο και τους ανθρώπους και σε κάποια στιγμή το κλείσανε. Το μεταλλείο έκλεισε γράφει σε έναν στίχο της. Το σπίτι της, έρημο με κλειστή πόρτα δεν περιμένει πια κανέναν να το ανοίξει. Ναι, αλλά είναι το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε τα δέκα πρώτα χρόνια της ζωής της, χρόνια που ο καθένας μας ανακαλύπτει τον κόσμο και ονειρεύται. Ναι, το σπίτι, όπου η κάθε πέτρα του έχει κάτι να διηγηθεί. Η αυλή, οι γλάστρες με τους βασιλικούς, ο σκύλος φύλακας, τα δέντρα γίγαντες. Εκεί όπου γνωρίζει μέσα από βιβλία τόπους μακρινούς κι ονειρεύεται να γνωρίσει άλλους κόσμους. Έρημο το σπίτι, / ό,τι απόμεινε / μια πόρτα κλειστή, / ένα κόκκινο μαντρόσκυλο / μοναδικό σημείο ζωής / στο ξεραμένο τοπίο... Ούτε κι η εκκλησιά του χωριού θα λειτουργηθεί ξανά. Ναι, αλλά είναι η εκκλησία όπου άκουσε με κατάνυξη, για πρώτη φορά, ήχους που έφταναν από τα βάθη των αιώνων. Εκεί όπου είδε τους αγγέλους να φτερουγίζουν στον θόλο της, εκεί όπου προσκύνησε τη γλυκοφιλούσα Παναγιά και την τρόμαξε η μορφή του Προφήτη στην έρημο.

Η Θάλεια Τάσου, γνώρισε, τελικά, τους μακρινούς τόπους. Αφού πρώτα σπούδασε στο Παρίσι, όπου απέκτησε πολλά διπλώματα άραξε τελικά στο Μόντρεαλ, όπου ζει μόνιμα με τον σύζυγό της, τον ιστορικό, λογοτέχνη Στέφανο Κωνσταντινίδη. Οι σειρήνες φευγάτες / χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, / οι σύντροφοι κι αυτοί φευγάτοι / βολεμένοι σε πόστα ηγεμονικά. Η Ιθάκη της όμως, σβήνει οριστικά. Η Ιθάκη πια / δεν υπάρχει.

Η Κατάθεση είναι η πρώτη, ως φαίνεται, συλλογή της παρόλο που ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες. Κάποια ποιήματά της μεταφράστηκαν στα αγγλικά και γαλλικά και η ίδια έχει μεταφράσει ποίηση από τη γλώσσα μας στις γλώσσες αυτές. Ασχολείται ακόμα και με τη ζωγραφική. Ιδιαίτερα το πορτραίτο. Η συλλογή αποτελείται από δεκαεννέα ποιήματα, τα πλείστα πολύπτυχα, όπως τα πλαίσια σε ένα έργο ζωγραφικής. Θα έλεγα, μάλιστα, πως όλα τα ποιήματα της συλλογής συνθέτουν τελικά έναν τεράστιο καμβά, που αναπτύσσεται σε εβδομήντα πέντε σελίδες. Οι στίχοι της δεν περιέχουν περισσότερες από πέντε λέξεις, με τους πιο πολλούς μονολεκτικούς έως και τρεις λέξεις. Αυτό όμως, όχι μόνο δεν είναι αδυναμία αλλά το αντίθετο. Λέξεις διαλεγμένες και συνδυασμένες μεταξύ τους, ώστε να αυξάνεται η δυναμική τους και να περιέχουν αυτό που θα ήθελε να πει με μια ολόκληρη πεζή ιστορία. Υπό / Υπό / πλούσιο συνθετικό / υπό-νομος / υπό-γεια / υπο-νομεύω / υπό-δικος / υπό-κοσμος / υπο-βόσκει / υπο-χθόνια / υπο-κλέπτω / ύπου-λα / υπη-ρετώ / υπό-δουλοι / ως πότε;

Καλοτάξιδο το βιβλίο σου, Θάλεια!

ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

ΑΘΗΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ: "Η ΚΥΠΡΙΔΑ ΝΤΕΛΑΛΙΣΣΑ", ποίηση

Αθηνάς Χαραλαμπίδου

Η Κύπριδα ντελάλισσα

(ποιητικό σχεδίασμα)

Εκδόσεις Γερμανός, Πάφος, 2023

του Νίκου Νικολάου -Χατζημιχαήλ

Γνώρισα την ποίηση της Αθηνάς Χαραλαμπίδου από μια παλαιότερη ποιητική της συλλογή, που μου είχε στείλει, με τίτλο “Κινύρας Βασιλιάς και Ιεροφάντης” πανομοιότυπη με την ειδική έκδοση της σε μεγάλο σχήμα με τις εξαιρετικές αυθεντικές μεταξοτυπίες του συζύγου της, του γνωστού ζωγράφου -στα ψηλά σκαλοπάτια της ζωγραφικής- Ανδρέα Χαραλαμπίδη, δεμένες θαυμάσια με την ποίηση της Αθηνάς, όπως δεμένοι οι δυο τους είναι και στη ζωή. Να θυμηθούμε μόνο την “Μπουάτ 67” και αυτό τα λέει όλα. Και καθώς εγώ είμαι λάτρης της ιστορίας αυτού του πολύπαθου τόπου, με την ποίηση της με ταξίδεψε στα βάθη των αιώνων, όχι όμως με τον τουριστικό τρόπο που περιφερόμαστε σε έναν αρχαιολογικό χώρο, αλλά ζώντας μέσα στον χώρο και στο βάθος του χρόνου.

Στα χέρια μου σήμερα έχω τη θαυμάσια τελευταία της συλλογή με τίτλο Η Κύπριδα ντελάλισσα, ποιητικό σχεδίασμα, Πάφος 2023, και ήρθε στο φως από τις “Εκδόσεις Γερμανός”. Και αυτή τη συλλογή συνοδεύουν εννέα σχέδια και η ωραιότατη κοχυλοκρατούσα Αφροδίτη στο εξώφυλλο, πάλι του συζύγου της. Η συλλογή ολόκληρη είναι γραμμένη με το χέρι της Αθηνάς, ακόμα και ο τίτλος του βιβλίου στο εξώφυλλο. Μου θύμισε την πρώτη μου εκδοτική προσπάθεια το 1983. Ήταν ένα ποίημα μόνο, με τη βυζαντινίζουσα γραφή μου και με σχέδια δικά μου. Όταν το είδε ο δάσκαλός μου, ο Θεοδόσης Νικολάου, μου είπε πως ο ίδιος προτιμά τα τυπογραφικά στοιχεία και ο λόγος είναι ότι το βιβλίο πρέπει να αποστασιοποιείται από τον συγγραφέα. Ωστόσο στο βιβλίο της Αθηνάς δεν με ενόχλησε η γραφή της.

Όπως και στον Κινύρα έτσι και τώρα η ποίηση της Αθηνάς Χαραλαμπίδου με ταξίδεψε στο βάθος των αιώνων κι εκεί ακόμα, που δεν υπάρχει κάτι για να καταγράψει η ιστορία αλλά τα γεγονότα, οι πόλεμοι, οι θρυλικοί άρχοντες βρίσκονται συνεχώς στη συλλογική μνήμη των ανθρώπων, που κατοικούν στον πολυβασανισμένο τόπο τους και σεβάζονται με τους θεούς των. Καθώς όμως, ο αναγνώστης προχωρεί από σελίδα σε σελίδα στα ποιήματα της συλλογής ανακαλύπτει ότι έχει καταργηθεί ο χρόνος. Ξαφνικά ο Τεύκρος και ο Μάτσης κάθονται πλάι πλάι σκεφτικοί, ο Ονήσιλος με τις μέλισσες τριγύρω του κι ο Αυξεντίου με το χέρι στο καψαλισμένο του κρανίο να προβληματίζονται για τον τόπο και ταυτίζεται κι αυτός μαζί τους.

Δεν έχω πρόθεση να κρίνω το ποιητικό έργο της Αθηνάς, όχι γιατί δεν είμαι κριτικός αλλά γιατί δεν υπάρχει ορισμός τι είναι ποίηση και τι όχι. Αυτό που για μένα είναι ποίηση, για κάποιον άλλον δεν είναι. Θα πω όμως, για την αγάπη της για τον τόπο, που ξεχειλίζει μέσα από τους στίχους της. Κι αυτή η αγάπη δεν είναι ψεύτικη. Περπατά σε κάθε γωνιά του τόπου και αποκαλύπτει πώς δούλευαν τα παιδιά της / στα δάση με τα κούμαρα και τ΄αγρινά / στους κάμπους με τις χαρουπιές και τις ελιές / στ΄ αμπέλια με τα σταφύλια τα γλυκά / τα κεχριμπαρένια / στη θάλασσα και τα καράβια της.

Ως αφηγήτρια, η ποιήτρια δημιουργεί την Αφροδίτη, τη θεά της ομορφιάς ξανά και ξανά με κάθε μαύρο πανί που φαίνεται στη θάλασσα και πατούν οι κουρσάροι τα ιερά της. Σ΄αποθύμησα Μάνα κι ήρθα. Και ανάβλυσε η ψυχή / δάκρυα / και μάτωσε η ψυχή της. Κάποτε η ποιήτρια γίνεται η ίδια Αφροδίτη, στην προσπάθειά της να εκφράσει ακόμα πιο δυνατά την αγάπη της για τον τόπο. Και πώς θα εκφραστεί πιο δυνατά; Με ερωτικό τραγούδι. Αγκάλιασε με και / πες μου ένα τραγούδι / τραγούδησέ μου όπως παλιά! / -Στράτα / στράτα το σκοτάδι / κάνει κύκλους στη ζωή μου / μα του χρυσαφένιου ήλιου / κάνω νόημα και θα βγει. / Μαράζει δέρνει τη ψυχή / συχνά τη μαστιγώνει / με ιδρώτα ή αίμα / θα λευτερωθεί / θα τραγουδά / θα υμνεί.

Η αγωνία υπάρχει μέχρι και την τελευταία σελίδα, με συνέπεια. Δεν αφήνει γωνιά του τόπου, που να μην επισκεφτεί. Δεν ξεχνάει κανέναν. Μάνα κράτα γερά τα κουπιά / Μάνα αρχέγονη / Μην απομακρυνθείς από κοντά τους / Μαζί τους να κοιμάσαι / Μαζί τους να ξυπνάς / Μην κι ακουστεί το τελευταίο Σου τραγούδι.

Η ποίηση της Αθηνάς γράφτηκε με Αγάπη και Έρωτα για τον τόπο της, τη μακραίωνη ιστορία του και τους ανθρώπους που την αγάπησαν με τον ίδιο τρόπο και θυσιάστηκαν γι΄ αυτή. Με δυο λέξεις: Πατρίδος Έρωτας. Δεν έγραψε επιτηδευμένη ποίηση. Δεν έγραψε με υπονοούμενα και ωραίες λέξεις. Η ποίησή της είναι απλή, κατανοητή, ειλικρινής και τίμια.

Η ΦΩΤΕΙΝΗ

Η ΦΩΤΕΙΝΗ...

... ένα ολόδροσο κορίτσι, ήρθε στη ζωή μου, ένα καλοκαίρι -μέσα στις εξετάσεις- στην Αθήνα, τη φώτισε για λίγες μέρες, τη φλόγισε, καλύτερα, κι έφυγε. Λίγες μέρες μετά, μου έστειλε μια φωτογραφία της, με μια αφιέρωση: "για πάντα δική σου" και στη γιορτή μου, αργότερα, μου έστειλε ένα ασημένο μπρελόκ.

Δεν θα διαβάσει αυτή την ανάρτηση, αλλά εγώ της εύχομαι, όπου και να είναι, Χρόνια πολλά! Δεν πετάμε καμμιά στιγμή της ζωής μας!

[απόσπασμα από ένα διήγημά μου]

…από την πόρτα του τρίτου ορόφου είδε πως κάποιοι περίμεναν. Μπορεί να ήταν ο θείος της Φωτεινής ή η θεία της και δεν ήθελε να τους συναντήσει. Όχι δηλαδή πως είχε τίποτα μαζί τους, ίσα ίσα που όταν τον έβλεπαν τον χαιρετούσαν εγκάρδια. Άραγε δεν είχαν καταλάβει τίποτα; Όταν την έστελναν στην αποθήκη δεν απορούσαν που αργοπορούσε; Η θεία σίγουρα κάτι είχε υποψιαστεί γιατί όταν την συναντούσε στην είσοδο της πολυκατοικίας, του χαμογελούσε με ένα μυστηριώδη τρόπο σα να του έλεγε “ναι, τα γνωρίζω όλα.” Ας είναι. Η Φωτεινή ήταν στο χωριό της τώρα και ό,τι έγινε, έγινε τόσο γρήγορα, που θα νόμιζε κανένας πως θα ήταν ψέμα.

Την είχε προσέξει που δεν ξεκολλούσε από το μπαλκόνι, παίζοντας με το μικρό ανεψάκι της. Ένα μεσημέρι, καθώς ήταν στην αυλή και διάβαζε για τις εξετάσεις του, ένιωσε εκείνο το παράξενο συναίσθημα ότι τον παρακολουθούν. Ναι, τον παρακολουθούσε. Του έριχνε κάθε τόσο ένα μικρό βοτσαλάκι στην αυλή του. Γύρισε το κεφάλι, ψηλά και την είδε. Του χαμογελούσε. Της χαμογέλασε κι αυτός και την προσκάλεσε: της έδειξε έτσι “χτύπησε μου το κουδούνι”, βάζοντας το δάχτυλό του στην πόρτα. Στις τρεις η ώρα χτυπούσε το κουδούνι του. Μπήκε μέσα χαμογελαστή, με τα χρυσαφένια μαλλιά της, όλο δροσιά. Τα μάτια της έλαμπαν. “Κοιμούνται όλοι τέτοια ώρα” είπε, “Τι κάνεις εδώ; Σπουδάζεις; Μόνος σου μένεις; Από πού είσαι;” Κόντεψε να τον παλαβώσει. “Α! Μα εσύ θέλεις να τα μάθεις όλα αμέσως. Πες μου πρώτα τ΄ όνομά σου... Αυτή δεν απάντησε. Τον κοίταξε βαθιά μέσα στα μάτια βυθίστηκε κι αυτός στα δικά της και για μια στιγμή ένιωσε τα μέλη του να παραλύουν. Για μια στιγμή όμως μόνο, γιατί την επόμενη στιγμή έπεσαν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, τα χέρια του την τράβηξαν δυνατά και την κόλλησαν στο στήθος του κι έτσι όπως στριφογύρισαν, τα μακριά μαλλιά της τον τύλιξαν και τα δυο σώματα έγιναν ένα, όπως το μανιασμένο κύμα με τον βράχο όταν ξεσπάει επάνω του και ξεπετάγεται από κάθε σχισμή του και βογγάει σε κάθε βαθούλωμά του μέχρι να αποσυρθεί, μέχρι το επόμενο μανιασμένο κύμα.

Ερχόταν κάθε μέρα στις τρεις η ώρα ακριβώς. Σε λίγες μέρες όμως, εξαφανίστηκε. Έφυγε από τη ζωή του το ίδιο ξαφνικά όπως είχε εμφανισθεί.

ΚΑΡΒΑΣ: 200.000 ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΣΕΛΙΔΩΝ

 ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
ΚΑΡΒΑ

 έχεις ξεπεράσει τις 200.000 προβολές σελίδων!

[Κάρβας εἶναι ὁ ἄνεμος ποὺ φυσᾶ ἀπὸ τὴ μεριὰ τῆς Καρπασίας. Ὁ Στέφανος Βυζάντιος (5^ος μ.Χ. αἰών) στὸ λῆμμα Καρπασία γράφει: «… Δημήτριος δ’ ὁ Σαλαμίνιος Καρβασίαν φησίν, ὅτι πρὸς τὸν καλούμενον κάρβαν ἄνεμον κεῖσθαι δοκεῖν»]