Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
για τον
ΦΥΣΟΡΡόΟ
[FRACTAL, 29 Φεβρουαρίου 2020]
Ένα εξαιρετικό βιβλίο μας παραδίδει ο έμπειρος διηγηματογράφος Νίκος
Νικολάου – Χατζημιχαήλ. Μια συλλογή διηγημάτων που διαβάζεται αργά,
καθώς κάθε διήγημα έχει τη δική του ατμόσφαιρα και τη δική του
προσωπικότητα. Θεματικά, το βιβλίο χωρίζεται σε δύο ενότητες. Η μία
αφορά στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, έναν σκληρό πόλεμο που
οι αλήθειες του ακόμα βγαίνουν στην επιφάνεια. Η δεύτερη περιλαμβάνει
ποικίλα θέματα, αναμνήσεις του συγγραφέα από την παιδική ηλικία, στιγμές
καθημερινότητας, διηγήσεις, ιστορίες. Το εντυπωσιακό με τα διηγήματα
του Φυρορρόου είναι ότι, παρ’ ότι είναι γραμμένα με μια προκλητικά απλή
γλώσσα, με ευθύγραμμη διατύπωση, κρύβουν εντυπωσιακό βάθος, συναίσθημα
κι εμπειρία ζωής. Πολύ συχνά η ουσία του ιστορήματος, το νήμα που το
συνδέει με τον ψυχισμό του αναγνώστη, ενεργοποιείται με μια τελευταία
φράση, με μια λεπτομέρεια, με μια πρόταση. Ως παράδειγμα μπορεί να
αναφερθεί το διήγημα όπου οι αναμνήσεις του συγγραφέα σκιαγραφούν το
πορτραίτο ενός παιδιού το οποίο πιάνει πουλιά με ξόβεργες και τα
σκοτώνει. Ενώ σχεδόν ολόκληρο μπορεί να εκληφθεί ως μια σκληρή
ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής του χωριού, με την τελευταία φράση
«…έμαθα ότι τα πουλιά δεν κελαηδούν. Κλαίνε», αποκτάει μια οικουμενική
διάσταση που αφορά σε όλα τα ζώα και στις πρακτικές κακοποίησης. Στα
διηγήματα της πρώτης ενότητας, όπου η συναισθηματική – ιδεολογική
φόρτιση του συγγραφέα θα μπορούσε να εμπλακεί με την αφήγηση εις βάρος
της δεύτερης, διαπιστώνουμε, σχεδόν στο σύνολο των διηγημάτων, μια
εντυπωσιακή αποστασιοποίηση και μια χρήση έμμεσων συμβολικών
αντικειμένων που τελικά οδηγούν σε μια ίσως στρατευμένη αλλά
καλλιτεχνική με όλη τη σημασία της λέξης διηγηματογραφία. Έτσι ο
συγγραφέας αντί να μας περιγράψει τον πανικό της αποχώρησης, την
τραγικότητα της έρημης πόλης, τα δεινά του πολέμου, γράφει απλώς για
έναν παπαγάλο που περιφέρεται μόνος ξεχασμένος στην έρημη Αμμόχωστο.
Αντί να μας μιλήσει για τον θυμό και την ανημποριά του άμαχου πληθυσμού,
αφηγείται την ιστορία ενός «μάγου» που προσπαθεί με μαγικά κόλπα να
εξαφανίσει την Τούρκικη σημαία. Μια συλλογή εξαιρετική που αξίζει να
διαβαστεί.
ΕΔΩ
▼
