"Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ"
του Αδαμάντιου Διαμαντή
θα εκτίθεται στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, στη Λευκωσία
από σήμερα 24 Απριλίου μέχρι τις 6 Οκτωβρίου 2013.
Στη συνέχεια θα μεταφερθεί στη μόνιμη στέγη του,
στη Λεβέντειο Πινακοθήκη
ΕΔΩ
▼
ΕΔΩ
▼
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Πιο κάτω δίνεται ένα απόσπασμα του Διαμαντή από το βιβλίο του "Ο Κόσμος της Κύπρου" Αφήγηση, που εκδόθηκε από τον Δήμο Λευκωσίας το 1975. Ο ζωγράφος δεν έχει συνέλθει ακόμα από τα γεγονότα του ΄74 και εκφράζει την ανησυχία του για τον τόπο του. Το έργο του -έργο ζωής- το αφιερώνει με αγάπη στη μνήμη του Γιώργου Σεφέρη, ο οποίος είχε αφιερώσει τα κυπριακά του ποιήματα στον Κόσμο της Κύπρου:
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΟΣ, Γ΄
.
Στον Κόσμο της Κύπρου,
Μνήμη και Αγάπη
.
... Κύπρον ου μ΄ εθέσπισεν ...
Στη συνέχεια δίνονται δέκα σχέδια από τις δεκάδες ή εκατοντάδες σχέδια στα οποία βασίστηκε για να συνθέσει το μεγάλο του έργο. Τα σχέδια έγιναν από το 1931 μέχρι το 1970, κατά τη διάρκεια περιοδειών του σε ολόκληρη την Κύπρο. Επίσης δίδεται η Αγωνία VII.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Αδαμάντιος Διαμαντής
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
(αφήγηση)
Εδώ τελειώνει ένα κεφάλαιο και αρχίζει ένα άλλο. Πρέπει να λογαριάσουμε
το τέλος του ΄72 σαν την ημερομηνία που σταμάτησα να δουλεύω την εικόνα.
-Τελείωσε; με ρωτούσαν
- Δεν ξέρω, ήταν η στερεότυπη μου απάντηση και πράγματι δεν ήξερα,
ούτε ξέρω.
Το βέβαιο είναι πως τώρα το 1974, Νιόβρης του 74, δεν πρόκειται να
επανέλθω πάνω στην εικόνα αυτή -πολλές φορές πήρα ένα μάθημα από τη ζωγραφική
μου. Είναι σημαντικό να ξέρεις πού και πότε θα σταματήσεις. Αλλά κι εδώ, δεν σταμάτησα ύστερα από τον
υπολογισμό αυτό, σταμάτησα γιατί πραγματικά δεν έχω τι να κάμω. Ακόμα, ξέρω τι
δεν πρέπει να κάνω και βρήκα την παρήγορη αυτή κατάσταση να σταματήσω. Έως εδώ.
Τι έκανα; ούτε αυτό δεν το ξέρω - Η εικόνα αυτή, είπα και προηγουμένως, ήταν για
μένα μια ανάγκη. Έπρεπε όλο αυτό το υλικό να βγει στην επιφάνεια. Ένα απόθεμα από
αυτόν τον τόπο που γνώρισα, όπως τον γνώρισα. Με τις ευκαιρίες που είχα.
Γεννημένος μέσα στην πόλη, στο παλιό σπίτι που ήταν στον ίδιο αυτό χώρο,
ποθούσα την εξοχή, τα χωριά και τον κόσμο τους. Τον γνώρισα; δεν ξέρω. Προσπάθησα
να τον σχεδιάσω και να τον ζωγραφίσω είτε σαν επισκέπτης, είτε σαν λάτρης. Με
πίστη στην αξία του, με ενθουσιασμό και με αγάπη. Τα σπίτια του, τη φορεσιά
του, την κουβέντα του, τις αρετές και τις κακίες του, τη χάρη και τη
βαρβαρότητα. Ήταν ο καλύτερος κόσμος που γνώρισα. Άνθρωποι γεροί, σίγουροι, κουβαλούσαν
μαζί τους μια κληρονομιά. Συνήθειες, νόμος ζωής, δικαστές και υπόδικοι. Οι
πράξεις τους κυβερνημένες σαν μια φιλοσοφική πολιτεία.
Πώς προήλθαν όλα αυτά που τα νοιώθω και τα πιστεύω, ο κόσμος μας «Ο
ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ», ο κόσμος των χωριών της Κύπρου όπως ήταν και που πάει να
χαθεί, να νοθεύεται και ν' αλλάζει -βαρύς, αδρός και σίγουρος- στο καλό και στο
κακό. Αιώνες, αιώνες στενόχωρης ζήσης κάτω από το θέλημα των άλλων. Πώς θα ζήσει
με λίγα; Αυτός ήταν ο νόμος του δυνατού. Νά ζήσει με λίγα ναι, αλλά με τον δικό
του, τον ολοκληρωμένο τρόπο. Αιώνες τώρα, κρύβοντας κάθε πικρία, είδε πως η ζωή
δίνεται με πολλά και με λίγα. Έτσι σιώπησε, δέχτηκε το στενό περιθώριο. Αυτό που
δεν δέχτηκε είναι η περικοπή της ουσίας, της έκφρασης της ζωής του. Γλώσσα,
εκκλησία, αρετή, τροφή, ενδυμασία, δικαιοσύνη, φιλία, γάμος. Αυτά δεν δέχτηκε
να τα απαρνηθεί. Ό,τι έκαμε ο άλλος με 100 ο κόσμος αυτός το έκαμε με 5 με 10,
το έκαμε όμως πλέρια - ολοκληρωμένα. Δεν απάτησε τον εαυτό του ούτε τον νόμο
του. Στις ομαδικές τους συναντήσεις σαν συγκλητικοί, παπάδες και άνθρωποι, οι
άνδρες της Κύπρου. Αυτοί κυβερνούν -οι γυναίκες στο περιθώριο, όχι
ταπεινωμένες, μα πάντα υπάκουες, στην δική τους περιοχή με τη μεγάλη δύναμη της
μάνας πάντα ζωντανή και κυρίαρχη.
Αυτός ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ πάει να σβήσει. Νέες αχώνευτες ιδέες και ήθη.
Τι θα βγει από αυτό το καινούριο μπέρδεμα, δεν ξέρω. Αυτό όμως που γνώρισα τα
τελευταία 50 χρόνια και που πάει να σβήσει, είναι ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ το πιο
στερεό στοιχείο του τόπου μας. Αρνούμαι να βοηθήσω την αλλαγή - εξάλλου δεν μου
μένει πλέον καιρός.
Μια εικόνα χωρίς όνομα, έτσι άρχισα την περιγραφή μου και τις
περιπέτειες γύρω από την εικόνα αυτή. Εν τω μεταξύ της εδόθη ο τίτλος
«ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ», τον υιοθέτησα γιατί ήταν ανάγκη να έχει ένα όνομα, όταν
αναφερόμουν σ' αυτή. Τώρα όμως που έκαμα ό,τι μπορούσα, βρίσκω πως το
«ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ» δεν με ικανοποιεί. Νομίζω πως το «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ταιριάζει
καλύτερα. Όπως θα αναγνωρίσετε η διατύπωση αυτή είναι του Γιώργου Σεφέρη. Έτσι
αφιέρωσε τα Κυπριακά του ποιήματα «Στον Κόσμο της Κύπρου»
Μνήμη και αγάπη
Τον δανείστηκα. Ο ποιητής ήξερε πως δούλευα σε κάτι τέτοιο. Δυστυχώς δεν
πρόλαβε να την δει, όταν τον περιμέναμε τον Αύγουστο του 72. Η σκέψη μου ήταν να
αφιερώσω ως αντίδωρο την εικόνα στον ποιητή:
«Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ»
στον Γιώργο Σεφέρη
Μνήμη και αγάπη
Λυπούμαι που δεν πρόλαβα να το κάμω όσο ζούσε ο ποιητής.
15 Νοεμβρίου 1974.
Από την έκδοση του Δήμου Λευκωσίας: Αδαμαντίου Διαμαντή, «ο Κόσμος της Κύπρου»,
1975, σελίδες 48-49.
 |
| Αδαμαντίου Διαμαντή, Αγωνία VII, 1969 |
