«Κύπρος, Μαργαριτάρι της Μεσόγειος»
του Νίκου Νικολάου-Χατζημιχαήλ
Δεν το κρύβω, συγκινήθηκα παρακολουθώντας στην τηλεόραση την άφιξη και τις δηλώσεις του υψηλού επίσημου προσκεκλημένου μας, αλλά και τις δηλώσεις αξιωματούχων και άλλων, της μικρής μας πατρίδας, γιατί με τέτοιες εκδηλώσεις, η Κυπριακή Δημοκρατία παίρνει βαθιές ανάσες. Είμαι σίγουρος ότι τις επόμενες μέρες θα ανάψουν οι συζητήσεις μεταξύ των αναλυτών∙ θα μας πουν για τα κρυμμένα νοήματα, που υπάρχουν πίσω από τις λέξεις και τις γραμμές των ομιλιών τους. Θετικά για τους μεν, αρνητικά για τους δε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με την επίσκεψη τού Ποντίφικα σκίρτησαν, για πολλοστή φορά, οι καρδιές του προσφυγικού, κυρίως, κόσμου και ξύπνησαν ελπίδες για επιστροφή στις πατρογονικές τους εστίες, γιατί προσδοκούν στην πολύ μεγάλη δύναμη αυτού του θρησκευτικού ηγέτη. Σε τούτο, συνέβαλαν και οι ομιλητές από όλες τις θρησκευτικές ομάδες του νησιού, Μαρωνίτες, Λατίνοι και άλλοι, που δεν παρέλειψαν να επισημάνουν στις ομιλίες τους, το μέγεθος τής καταστροφής που υπέστη ο τόπος και, δυστυχώς, συνεχίζεται για σαράντα επτά ολόκληρα χρόνια με ορατό τον κίνδυνο οριστικού αφανισμού τού υφιστάμενου πολιτισμού του νησιού αλλά και κάθε ίχνους πολιτιστικής κληρονομιάς. Ελπίζω ότι και στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις τους θα τεθεί το ζωτικό αυτό θέμα σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, δήλωσε ότι ήρθε στην Κύπρο ως προσκυνητής, στα βήματα των Αποστόλων Βαρνάβα και Παύλου, και αναφέρθηκε σε λεπτομέρειες της δραστηριότητας τού Βαρνάβα, σε σχέση με την Κύπρο. Έπλεξε το εγκώμιο της μικρής μας πατρίδας∙ τη σημασία που είχε στη διάδοση τού χριστιανισμού στην Ευρώπη. Είναι πύλη προς την Ευρώπη, είπε, και μίλησε για την ομορφιά που ακτινοβολεί και τη γεωγραφική της θέση: η Κύπρος, με τους φιλόξενους κατοίκους της, αποτελεί ένα λιμάνι που ενώνει. Ένα νησί που το χαϊδεύουν τα κύματα… ένα ψηφιδωτό από λαούς. Υπάρχει όμως, μια πληγή που πονάει πολύ: είναι το τραύμα που άφησε η εισβολή.
Είπε, ακόμα, ότι «η Κύπρος μοιάζει με ένα μαργαριτάρι, που λάμπει. Στη διαδικασία της ανάπτυξης ενός μαργαριταριού, όταν ένας κόκκος άμμου, ας πούμε, ή κάποιο παράσιτο, εισχωρήσει στο κοχύλι ενός στρειδιού, τότε το στρείδι ενοχλείται. Το όστρακο, αδυνατώντας να διώξει τον «εισβολέα», παράγει μια λεία σκληρή κρυστάλλινη ουσία γύρω από αυτό για να προστατεύσει τον εαυτό του. Όσο ο «εισβολέας» μένει εκεί, το όστρακο συνεχίζει να παράγει στρώματα αυτής της ουσίας, ώσπου μετά από κάποια χρόνια έχει παγιδευτεί μέσα σε ένα λείο και λαμπερό μαργαριτάρι». Αυτή είναι η Κύπρος: λάμπει με τον «εισβολέα» ενσωματωμένο μέσα της, αδυνατώντας να τον διώξει. Με όλη τη συμπάθεια που έχω στον Πάπα Φραγκίσκο, το παράδειγμά του μου θυμίζει την περιβόητη φράση του Τζέιμς Κάλαχαν, που κανένας Κύπριος δεν μπορεί να ξεχάσει: «κάποια μέρα η Τουρκία θα γίνει όμηρος της Κύπρου». Αυτή η μέρα, βέβαια, δεν ήρθε ακόμα, ύστερα από σαράντα επτά χρόνια, αλλά πολύ φοβάμαι πως έρχονται και χειρότερα για μας. Το κοχύλι-Κύπρος, δυστυχώς, δεν δέχτηκε έναν μόνο κόκκο άμμου αλλά σαράντα χιλιάδες κόκκους. Δέχτηκε σαράντα χιλιάδες στρατιώτες του Αττίλα και άλλες τόσες χιλιάδες εποίκους, και η Κύπρος αδυνατεί να αντισταθεί, αδυνατεί να επουλώσει το Τραύμα, και χωρίς βοήθεια το πιο πιθανό είναι να βυθιστεί στο αιώνιο σκότος.
Κρατάω δύο λέξεις του Ποντίφικα που ακούστηκαν πολλές φορές: ευσπλαχνία, υπομονή. Αυτός ο λαός έχει εμπεδώσει και την ευσπλαχνία και την υπομονή. Κυρίως την υπομονή. Για αιώνες τώρα αυτό κάνει. Υπομένει. Γι΄ αυτό, αν πραγματικά επιθυμεί ο Πάπας Φραγκίσκος να βοηθήσει την Κύπρο ‒και τον παρακαλούμε να το κάνει‒ ας ακολουθήσει το παράδειγμα του Πάπα Πίου του Ε’ και αργότερα Αγίου. Ας επαναληφθεί αυτό που έγινε στη Ναύπακτο, μετά τις προκλήσεις των Οθωμανών έναντι του χριστιανικού κόσμου, δύο μόλις μήνες μετά τη πτώση της Αμμοχώστου το 1571. Όλοι οι ομιλητές αλλά και οι καθολικοί πιστοί, που με ενθουσιασμό πήγαν για να τον υποδεχτούν, αυτό υπονόησαν: Lega Santa! Σήμερα υπάρχουν οι ίδιες και χειρότερες συνθήκες. Οι προκλήσεις των Τούρκων είναι ασταμάτητες. Ακόμα, χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της Αμμοχώστου, όπου καθημερινά βεβηλώνεται με τα πονηρά τεχνάσματα του εισβολέα. Καταδικασμένη σε αργό θάνατο περιμένει βοήθεια που δεν φτάνει ποτέ. Τα σπίτια, οι εκκλησίες, τα μοναστήρια, τα μνημεία, καταρρέουν, σβήνουν και τον ίδιο αργό θάνατο βιώνουν οι κάτοικοί της.
Lega Santa, Ιερή Ένωση, λοιπόν, για να ησυχάσει ο τόπος! Να γαληνέψει η Μεσόγειος. Καλώς ήλθατε Αγιότατε, στην Κύπρο.
