Η ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

[Γ. Πολ. Γεωργίου, Κάποια μέρα θα γυρίσει ο τροχός, λεπτ.]

«Ή ζωγραφική δεν είναι για να στολίζει διαμερίσματα· είναι ένα πολεμικό εργαλείο για επίθεση και για άμυνα ενάντια στο σκοτάδι». ΠΙΚΑΣΟ

"Η Ξαναγέννηση της Κύπρου"

- ένα νέο κράτος γεννιέται

  σύνθεση του ζωγράφου μας

 Γ ΠΟΛ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ

του 
Νίκου Νικολάου -Χατζημιχαήλ
 [ο Φιλελεύθερος, επιφυλλίδα της Δευτέρας, 10 Μαρτίου 1986, σ.1]  

Γ.Πολ.Γεωργίου: "Η ξαναγέννηση της Κύπρου"

Χαρμόσυνος ο ήχος της καμπά­νας. Δεκαεφτά Απριλίου 1960 και οι Έλληνες της Κύπρου γιορτά­ζουν την πρώτη ελεύθερη Ανά­σταση. Αισθήματα χαράς, νίκης και αισιοδοξίας. Τόσοι αγώνες, τόσες θυσίες δεν πήγαν χαμένα. Το μικρό νησί αποκτά την αξιοπρέ­πεια και την Ελευθερία του. Καινούριες προοπτικές ανοίγονται πια για τον κυπριακό λαό ...

Τις ίδιες μέρες, στο εργαστήρι του στην Αμμόχωστο, ένας μο­ναχικός ζωγράφος, βάζει τις τε­λευταίες πινελιές σε μια σύνθεσή του, και στις 23 Απριλίου, ημέρα της ονομαστι­κής του εορτής υπογράφει τον πίνακα. Γ. Πολ. Γεωργίου: «Η ξαναγέν­νηση της Κύπρου». 

Γ.Πολ.Γ.: ζευγάρι Τούρκων 

Ένα νέο κράτος γεννιέται, κοντά στα τόσα άλλα του κόσμου, από το σταυρό της αγάπης και του μαρτυρίου (σημ.1) ανάμεσα σ’ ερείπια ελληνικά, βυζαντινά, γοτθικά και ό,τι άλλο έχει απομείνει από αχρονολόγητες περασμένες κατοχές για τους Έλλη­νες και τους Τούρκους της Κύπρου, με τη βοήθεια και τις μαγικές φωνές τριών ξένων πρωθυπουργών (σημ.2) ....

Κατά τον χάρτη της εγκαθίδρυσης οι Έλληνες τραβούν το δρόμο τους και οι Τούρκοι τον δικό τους χωρίς καμιά ελπίδα να συμπεθερέψουν κάτω από την κοινόχρηστη σημαία τους.

Δεξιά ένα τούρκικο ζευγάρι αργοκινείται νανουρισμέ­νο απ’ τη φωνή του μιναρέ. Αριστερά μια εγκυμονούσα Ελληνίδα χωρική παραγέρνει πάνω στον άντρα της και αφέντη της. Εκείνος με υψωμένο τ’ ανοικτό του χέρι κοιτάζει τον ουρανό.

Και στρατιωτικά κλιμάκια από την Ελλάδα και την Τουρκία θα περιπολούν μέρα και νύκτα για κάθε ενδεχόμενο. Κοντά ο κυπριακός στρατός θα παρελαύνει σε κάθε γιορτή της δημοκρατίας.

Κάποια μέρα -τώρα έχει πια οριστεί η δεκάτη έκτη Αυγούστου- οι Βρετανοί θα κατεβάσουν τη σημαία τους από το κυβερνείο και θ’ αποτραβηχτούν στις κυρίαρχες βάσεις τους αφήνοντας (σημ.3) εδώ κι εκεί δούρειους ίππους για να μας θυμίζουν το πέρασμά τους. Τότε η σημαία της δημοκρατίας που δεν είναι μπλε και άσπρο ούτε κόκκινο θα κυματίσει στο γαλάζιο ουρανό (*).

Γ.Πολ.Γ.,λεπτ. από έργο του 

Η κεντρική τριγωνική σύνθεση και τα δύο ορθογώνια αριστερά και δεξιά. είναι τα βασικά μέρη από τα οποία αποτελείται ο πίνα­κας. Από τον συμβολικό σταυρό, ξεπετιέται μια αρχαϊκή Αφροδίτη - η Κύπρος - και τη γέννηση συμπληρώνουν οι δύο ταύροι (ανα­φορά στη θεία Γέννηση), και οι τρεις ξένοι Πρωθυπουργοί που φαίνονται κοντά στον συμβολικό σταυρό. Είναι με τα μαγικά τους που γεννιέται το καινούριο κράτος. Και κατά το χάρτη της εγ­καθίδρυσης, οι Έλληνες θα τραβήξουν τον δρόμο τους και οι Τούρκοι τον δικό τους, κάτω από την ίδια σημαία.

Και στρατιωτικά κλιμάκια από την Ελλάδα και την Τουρκία θα περιπολούν για κάθε ενδεχόμενο, ενώ ο ολιγάριθμος στρατός της Δημοκρατίας θα παρελαύ­νει.

Και την καθορισμένη ημε­ρομηνία, οι Βρετανοί υποστέλλουν τη σημαία τους από το Κυβερνείο, αποσυρόμενοι στις Κυρί­αρχες βάσεις τους αφή­νοντας δύο Δούρειους Ίπ­πους, ενώ η σημαία της Δημοκρατίας που δεν είναι ούτε μπλε και άσπρη ούτε κόκκινη κυματίζει.

Γ.Πολ.Γ.:ζευγάρι Ελλήνων

Μια εγκυμονούσα Ελληνίδα χωρική (αριστερά), ακουμπά το κεφάλι στον άντρα της. που έχει υψωμένο το χέρι στο γαλάζιο ουρανό και την (ελπίδα στην καρδιά πως «κάποια μέρα θα γυρίσει ο τροχός». Χαμηλά είναι η τεράστια αφύσικη πατούσα της γυναίκας. Συμβολίζει τις ρίζες, το δεσμό της με τη γη. Οι αρχαίες κολόνες, το κυπριακό σπίτι, ένα παλιό φα­νάρι, ο Δούρειος Ίππος και ο Έλ­ληνας στρατιώτης ολοκληρώ­νουν το μέρος αυτό της σύνθεσης. Στο άλλο μέρος είναι ένας Τούρκος στρατιώτης με τη σημαία του, ένας μιναρές, άλλος Δούρειος Ίπ­πος και ένα τούρκικο ζευγάρι που αργοκινείται νανουρισμένο από τη φωνή που ακούγεται από τον μιναρέ.

Δεν είναι τυχαίο που η σύνθε­ση αυτή του Γεωργίου έχει τις αναλογίες της Γκέρνικα» του Πικάσο. (Σύνθεση και περιεχόμενο).

Ο Πικάσο μας φανέρωσε όλη την παραφροσύνη που υπάρχει στον κόσμο και όλη τη φρίκη του πολέμου.

Ο Γεωργίου με τη «Ξαναγέννηση της Κύπρου» μας έδειξε το συγκλονισμό και τη συντριβή του από τη μοίρα της μικρής του πα­τρίδας.

Η Τέχνη του Γεωργίου είναι αληθινή, όπως αληθινή είναι και η «Ξαναγέννηση της Κύπρου». Βρίσκεται όμως, «εγκλωβισμένη» στην Αμμόχωστο μαζί με πολλά έργα του και τίποτα δεν γνωρί­ζουμε για την τύχη τους.

Ωστόσο, η μικρή του πατρίδα ζει. Ζει γιατί μια πλατιά πατούσα αγκαλιάζει στέρεα τη γη με ρίζες βαθιά στο χώμα κι ένα πλατύ χέ­ρι υψώνεται στον ουρανό. Και εί­ναι γι αυτό που δεν χάνουμε τις ελπίδες μας.

Θα έρθει κάποτε η στιγμή που τα καραβάκια του Γεωργίου θ’ αρμε­νίσουν σε ειρηνικό πέλαγος με ανοικτά τα άσπρα τους πανιά. 

  

(*) επεξηγημα­τικό κείμενο του ζωγράφου.

  

1  Ο συμβολικός σταυρός παρμένος από κάποια νεολιθική πέτρινη μορφή, κάπου του 3500-3000 π.Χ.. Κυπριακό Μουσείο.

2  Οι ταύροι παρμένοι από μυκηναϊκές γήινες μορφές κάπου 1400-1200 π.Χ.. Κυπριακό Μουσείο.

3  Οι δούρειοι ίπποι από το Κυπριακό Μουσείο, μορφές από πηλό.

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Η «Ξαναγέννηση της Κύ­πρου» ζωγραφίστηκε το 1960 (23.4.60) και έχει διαστάσεις 180x90 εκ. Πρωτοπαρουσιά­στηκε στην εφημερίδα Observer του Λονδίνου την Κυριακή 10 Ιουλίου 1960, με αναφορά από τον Peregrine. Παρουσιάστηκε στην εφημερίδα Times of Cyprus στις 24 Ιουλίου 1960, με επεξη­γηματικό κείμενο του ζωγράφου και μετά στο περιοδικό «Καιροί της Κύπρου», τ. 96, 12 Αυγού­στου 1960. Αργότερα παρουσιά­στηκε και στο αφιέρωμα που έκανε στο ζωγράφο το περιοδικό «Κύκλος», τ. 14-16, Μάρτης-Αύ­γουστος 1982. Το έργο έμεινε στην Αμμόχωστο, δεν γνωρίζουμε για την τύχη του.  

Πικασό: Γκερνίκα

2. Ο Πικασό είχε κάνει πάρα πολλά σχέδια και προσχέδια πριν δώσει την «Γκερνίκα», μα και ο Γεωργίου έκανε πάρα πολλά για τη «Ξαναγέννηση της Κύπρου» όπως έκανε και για τις άλλες μεγά­λες συνθέσεις του. Επισκεπτόταν συχνά το Κυπριακό Μουσείο και ζωγράφιζε αρχαία ειδώλια, μορ­φές και ό,τι άλλο τον ενδιέφερε. Εδώ μάλιστα έκανε και δύο ατο­μικές εκθέσεις. Όλα τα στοιχεία σχεδόν, που αποτελούν τον πίνα­κα υπάρχουν ως ολοκληρωμένοι πίνακες.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Γ. Πολ. Γεωργίου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο στις 22 Σεπτεμβρίου 1901. Σπούδασε Νομικά στο Λονδίνο και γύρισε στην Κύπρο το 1933. Εξάσκησε για λίγο το επάγγελμά του και με­τά δόθηκε στη ζωγραφική. Για πρώτη φορά έλαβε μέρος σε ομαδική έκθεση το 1941. Από το 1950 άρχισε να δείχνει τη δου­λειά του σε ατομικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Μετά το θάνατο της αυστριακής καταγωγής γυναίκας του Τρούντης σταμάτησε να ζωγραφίζει και πέ­θανε λίγα χρόνια αργότερα (2.8.1972) στην Αμμόχωστο. Έργα του βρίσκονται στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, στην Κρατική Συλλογή Έργων Σύγχρονης Τέχνης του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, στο Αυτο­κρατορικό Μουσείο Πολέμου στο Λονδίνο, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές, όπως της Βασίλισσας της Ολλανδίας, του Sir Wiston Churchill, του Δ. Ζ. Πιερίδη και άλλων. Δέκα χρόνια μετά τον θά­νατό του, διοργανώθηκε η πρώτη αναδρομική έκθεση έργων του στη Λευκωσία, από το περιοδικό ο κύκλος και τη Μορφωτική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας.