ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ ΕΠΩΝΥΜΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ (1837-2021)
ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ
[Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής, Λευκωσία 2021]
του Νίκου Νικολάου-Χατζημιχαήλ
Ο Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής (ΟΛΚ) έδωσε στο φως, πρόσφατα, μια εξαιρετική έκδοση. Πρόκειται για μια ανθολογία επώνυμης κυπριακής ποίησης, με ποιήματα που γράφτηκαν από το 1837 μέχρι και το 2021. Όπως αναφέρεται στον πρόλογο, ο τόμος αυτός των τετρακοσίων τριάντα έξι σελίδων, είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας δύο ομάδων –ανθολόγησης και επιμέλειας– που συγκροτήθηκαν, κυρίως, από διδάκτορες ή υποψήφιους διδάκτορες Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Επομένως μιλούμε για μια σοβαρή εργασία η οποία, μεταξύ άλλων, θα αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών, που διδάσκουν το μάθημα της Λογοτεχνίας και για τούτον ακριβώς τον λόγο είναι αξιέπαινη η προσπάθεια του ΟΛΚ.
Όπως εξηγεί ο Λεωνίδας Γαλάζης –που είχε τη γενική επιμέλεια– στην ολιγοσέλιδη αλλά περιεκτική εισαγωγή του, η επιλογή του Ομίλου, να περιοριστεί η ανθολόγηση μόνο στους δύο τελευταίους αιώνες, αποτελεί απόδοση τιμής στην επέτειο των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, χωρίς ωστόσο τα ανθολογούμενα ποιήματα –εκτός ορισμένων– να ανήκουν στη θεματική της Ελληνικής Επανάστασης.
Η Ανθολογία δεν περιέχει δημοτικά τραγούδια ούτε και ποιήματα λαϊκών ποιητών, ωστόσο ανθολογήθηκε και διαλεκτική ποίηση κι εδώ πρέπει να σημειώσουμε κάτι πολύ σημαντικό: δεν υπήρξε αυτοανθολόγηση, δηλαδή δεν ζητήθηκαν ποιήματα από τους ίδιους τους ποιητές ή τους απογόνους τους. Οι ανθολόγοι δούλεψαν με βάση το δικό τους ποιοτικό και αισθητικό κριτήριο. Η ανθολογία περιορίζεται σε ένα μόνο ποίημα για κάθε έναν από τους 332 ποιητές / ποιήτριες που ανθολογούνται, εκτός λίγων οι οποίοι τυγχάνουν καθολικής αναγνώρισης ως ξεχωριστοί ποιητές, από τους οποίους ανθολογούνται περισσότερα ποιήματα.
Εκτός από το Ευρετήριο των ποιητών / ποιητριών και το Γλωσσάριο Κυπριακής Διαλέκτου στο τέλος του βιβλίου, έχει γίνει και θεματική κατάταξη των ανθολογούμενων ποιημάτων. Στην ανθολόγηση οι τρεις θεματικές περιοχές που συγκεντρώνουν τα περισσότερα ποιήματα είναι: “Για την ποίηση”, “Ερωτική ποίηση” και “Φιλοσοφική/Υπαρξιακή περιοχή”. Παρόλο που η θεματική κατάταξη κρύβει κινδύνους θεωρώ ότι είναι πολύ χρήσιμη στην εξαγωγή πολλών συμπερασμάτων. Επειδή όμως, η ποίηση κρύβει πολλά νοήματα και επιδέχεται πολλές ερμηνείες πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταταχτεί ένα ποίημα σε λανθασμένη κατηγορία, ανάλογα με την πρόσληψη τού κάθε αναγνώστη. Ένα παράδειγμα: όταν ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης ρωτήθηκε από τον καθηγητή Γ. Π. Σαββίδη γιατί δεν γράφει ερωτική ποίηση, χωρίς χρονοτριβή του απάντησε: μα η “Αμμόχωστος Βασιλεύουσα” δεν είναι ερωτική ποίηση; Θα ήταν καλό, λοιπόν, κάποια ποιήματα να κατατάσσονταν σε περισσότερες από μία θεματικές κατηγορίες.
Οφείλω ευχαριστίες σε όλους τους παράγοντες της έκδοσης, όχι μόνο για τη συμπερίληψη του ποιήματός μου στην Ανθολογία αλλά και επειδή θα έχω την τιμή και τη χαρά να κοσμείται η βιβλιοθήκη μου με αυτό το όμορφο και χρήσιμο βιβλίο, που δεν έγινε μόνο για μια ανάγνωση αλλά για συχνές επισκέψεις σ' αυτό. Θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφερόμουν και στην ωραία λινογραφία του Γιώργου Α. Κωνσταντίνου, που κοσμεί το εξώφυλλο. Να ευχηθώ, τέλος, καλοτάξιδη και καλοδιάβαστη να είναι η Ανθολογία, και καλή συνέχεια στην εκδοτική δραστηριότητα του Ομίλου.
