ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ
Η μαγεία του μύθου,
"ΟΤΑΝ ΣΩΠΑΣΑΝ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ"...
Ο ομότιμος Καθηγητής της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ [Θεοδόσης Πυλαρινός] συνάντησε το μυθιστόρημά μου ΟΤΑΝ ΣΩΠΑΣΑΝ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ! Θέλω να τον ευχαριστήσω για την ξεχωριστή διεισδυτική του κριτική ματιά στο βιβλίο μου, που μου έδωσε πολλή χαρά και κουράγιο για να συνεχίσω για το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας. Την εργασία του αυτή προτίθεται να δημοσιεύσει σε λογοτεχνικό περιοδικό σύντομα. Με την άδειά του, δημοσιοποιώ, πιο κάτω, ένα πολύ μικρό απόσπασμα από το κείμενό του.
ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:
...Πολυπρόσωπο το μυθιστόρημα, [του Νίκου Νικολάου-Χατζημιχαήλ "Όταν σωπάσαν τα πουλιά"], κάθε πρόσωπο, με κορυφαία μορφή τον Παπασπάθα συμβάλλει στην προσπάθεια αποτύπωσης του κυπριακού χώρου, εξαγιάζοντας συγκεκριμένες περιοχές, αναδεικνύοντας ήθη, την παράδοση, την ιστορία και την κοινωνία της Κύπρου για το ικανό διάστημα των σαράντα πέντε περίπου ετών. Είναι μια εποχή κρίσιμη, ρομαντική στις ελπίδες που καλλιεργεί, νεοφώτιστη γι’ αυτό και αγνή, αβέβαιη και εύπιστη, ακόμα και φανατική. Εποχή, ωστόσο, ηρωική. Όλοι πληρώνουν το τίμημά τους, την ασάφεια, την αβεβαιότητα, τη φθορά της ζωής. Ο ελληνισμός της Κύπρου προβάλλει έκτοτε αδικαίωτος παρά τις θυσίες του, η κυπριακή ταυτότητα παρουσιάζεται, όπως όλα, μέσα από τον μικρόκοσμο των ηρώων.
Παρά τη φυσική ροή της διήγησης, παρά τη συνεπή ακολουθία της ιστορίας, ο ιστορισμός αμβλύνεται και τη θέση του καταλαμβάνει η υπέρβαση της ιστορίας με τη μυθική διάσταση που εκλαμβάνει ο κεντρικός ήρωας, με τα πάθη, τους πόθους, τα σφάλματα και την άρνησή του να ακολουθήσει την πεπατημένη. Γι’ αυτό και θα θεωρηθεί προδότης ή άγιος, Ιούδας αλλά και σωτήρας, ιερέας συνετός αλλά και επιρρεπής στα πάθη της σαρκός, αρνητής του κατεστημένου αλλά και ιδεολόγος πατριώτης, ευεργέτης αλλά και ύποπτος. Διχόνοιες, ανταγωνισμοί, ποικίλες διαφορές (πολιτικές, οικονομικές, θρησκευτικές) δημιουργούν ένα γνησίως μυθολογικό πλαίσιο• και οι απαραίτητοι για τη δραματικότητά τους θάνατοι και οι έρωτες –είναι τολμηρή η κοινοποίηση, με τον πολύ προσεκτικό παρά ταύτα τρόπο του αφηγητή, της ερωτικής ζωής του παπά, εκείνο δε που την εξαγιάζει είναι το γεγονός ότι φαντάζει τρυφερά ανθρώπινη.
Οι επιδόσεις του συγγραφέα είναι γνωστές: δόκιμος διηγηματογράφος, ευαίσθητος ποιητής, με έργα που προσέχθηκαν από την κριτική και διαβάστηκαν. Δοκίμασε τις δυνάμεις του και στο σύνθετο είδος του μυθιστορήματος, αξιοποιώντας τις πρότερες εμπειρίες και επιστρατεύοντας την ποιητική του φλέβα ώστε να αιματώσει το δύσκολο και απαιτητικό μυθιστόρημα. Σύνολο του έργου του, ποιητικό και πεζογραφικό, τον καθιστά συνεχιστή μεγάλων ελλήνων δημιουργών, οι οποίοι είτε κατέστησαν πανελλήνιο και πανανθρώπινο το πυρηνικό υλικό της ιδιαίτερης πατρίδας τους (όπως ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης τη Σκιάθο), είτε περιέγραψαν και αθανάτισαν στους αιώνες κρίσιμες εθνικές στιγμές (όπως η Διδώ Σωτηρίου ή ο Στρατής Δούκας, που εστίασαν τον φακό τους στο μικρασιατικό δράμα). Ο Νίκος Νικολάου-Χατζημιχαήλ τάχθηκε να καταγράψει και να μυθοποιήσει την τραγικότητα της γλυκείας χώρας Κύπρου. Το εν λόγω μυθιστόρημα δικαίωσε και ειδολογικά αυτή την προσφορά του και υπόσχεται, αν διακρίνουμε σωστά, συνέχεια, την οποία εξάλλου εμμέσως ο ίδιος έχει προμηνύσει.
